Prąd elektryczny jest obecnie tak powszechny, że trudno jest sobie wyobrazić życie bez niego. Dlatego też przerwy w jego dostawie potrafią skutecznie sparaliżować nie tylko pojedyncze budynki, ale też większe obszary. Warto więc zabezpieczyć się na wypadek braku prądu. Dzięki temu można zaoszczędzić sporo nerwów i nieprzyjemnych sytuacji.
Dlaczego zabrakło prądu?
Brak prądu może mieć wiele przyczyn i obejmować różnej wielkości obszar. Przyjrzyjmy się więc najczęściej spotykanym scenariuszom.
Brak prądu w pojedynczym domu
Jeśli awaria dotyczy tylko jednego mieszkania lub domu, najbardziej prawdopodobnie spowodowało ją tzw. wysadzenie bezpieczników. Zdecydowanie najczęściej jest to wynikiem przeciążenia domowej sieci energetycznej.
Jak sprawdzić, czy to faktycznie jest to wina bezpieczników? To zależy, który ich typ mamy zainstalowany. W przypadku korków starego typu (topikowych) sprawdzamy ich sprawność za pomocą neonówki (urządzenie z wyglądu przypominające śrubokręt) — jeśli po jej przyłożeniu do metalowego kapturka korka zaświeci dioda, bezpiecznik jest sprawny. Przepalone korki wystarczy wymienić na nowe. Ten typ jest już jednak rzadko spotykany. O wiele częściej będziemy mieć do czynienia z nowymi bezpiecznikami (automatycznymi lub modułowymi). Ich diagnostyka polega tylko na sprawdzeniu położenia dźwigni lub przycisku sterującego. Przepływ prądu można przywrócić, zmieniając odpowiednio ich pozycję. A co jeśli automatyczny bezpiecznik nie chce powrócić do właściwej pozycji? W pierwszej kolejności powinno się odłączyć część urządzeń elektrycznych. Gdy to nie pomoże, można wymienić bezpiecznik na nowy. Jeśli mimo przeprowadzenia obu tych operacji bezpiecznik nadal nie działa, konieczne będzie skorzystanie z pomocy uprawnionego elektryka. Problem jest bowiem znacznie głębszy i jego rozwiązanie wymaga pomocy wykwalifikowanego fachowca.
Jeśli podobne awarie zdarzają się często i to mimo ograniczenia eksploatacji instalacji elektrycznej, jest to jasny znak, że konieczna będzie jej wymiana. Trzeba bowiem pamiętać, że częste przeciążenia mogą być przyczyną o wiele poważniejszych awarii, a w skrajnych przypadkach nawet wywołać pożar. Instalacje elektryczne mogą być wymieniane wyłącznie przez uprawnionych do tego fachowców. Jeśli przewody elektryczne zaczną się tlić, należy gasić je przy pomocy gaśnicy proszkowej. W żadnym wypadku nie można polewać ich wodą.
Brak prądu w większej okolicy
W przypadku gdy wymieniliśmy bezpieczniki i nasza domowa instalacja działa bez zarzutu, a prądu nie mają także sąsiedzi, najprawdopodobniej jest to skutek przerwy w dostawie prądu w danym rejonie. Najczęstszą przyczyną niezapowiedzianych odłączeń energii są awarie linii przesyłowych, z dużym prawdopodobieństwem spowodowane złymi warunkami atmosferycznymi (np. burze, silne wiatry czy oblodzenie linii energetycznych). Gdzie zgłosić taką awarię? Jeśli obejmuje jeden obiekt mieszkalny (np. blok), powinniśmy powiadomić zarządcę lub administratora budynku. Gdy problem awarii sieci dotyczy większej liczby budynków, fakt ten należy zgłosić do pogotowia energetycznego. Ich numer alarmowy działający na obszarze całego kraju to 991.
Jakie konsekwencje niesie ze sobą awaria prądu?
O ile kilkugodzinne braki energii elektrycznej mogą być najwyżej niedogodnością, tak dłuższe przerwy w dostawie prądu mogą być naprawdę problematyczne.
Brak zasilania uderza bowiem bezpośrednio w zapasy jedzenia przechowywane w lodówce. Trzeba będzie szybko zweryfikować ich przydatność do spożycia i przenieść je w bardziej chłodne miejsce. Zazwyczaj będzie to piwnica. Pod ziemią jest bowiem wyraźnie chłodniej niż w mieszkaniu. W zimie żywność można zwyczajnie wystawić za okno. Trzeba się jednak liczyć z tym, że mogą się nim poczęstować ptaki i inne zwierzęta zamieszkujące okolicę.
Jeśli awarie zdarzają się w zimie, mogą się pojawić problemy z ogrzewaniem. Zwłaszcza gdy sieć ciepłownicza podłączona do naszego mieszkania jest zależna od energii elektrycznej i nie posiadamy alternatywnego źródła ciepła. O ile brak ciepłej wody może być do zniesienia, tak wychłodzenie całego domu wpłynie negatywnie na stan naszego zdrowia. Warto pamiętać, że nie powinno się wtedy używać piecyków gazowych. Emitują one bowiem podczas pracy niewidoczny i zabójczy tlenek węgla. W połączeniu z niedziałającą klimatyzacją (a niekiedy nawet wentylacją) może to mieć tragiczny skutek.
Wielkoobszarowe awarie prądu często niosą ze sobą także problemy z sieciami telefonicznymi. Wieże transmisyjne są bowiem bardzo rzadko wyposażone w awaryjne generatory zasilania. Możemy więc skończyć w ciemności, bez żadnej formy komunikacji ze światem. Zwłaszcza gdy mieszkamy na odludziu, a awaria ma miejsce zimą.
Brak oświetlenia będzie najmniej szkodliwy, ale za to bardzo uciążliwy. Jeśli zamierzamy korzystać ze świec, powinniśmy obchodzić się z nimi ostrożnie. Choć ich płomień nie jest duży, nie znaczy to wcale, że nie mogą spowodować pożaru.
Jak zabezpieczyć się na wypadek awarii prądu?
Podstawą będzie oczywiście zadbanie o zapasowe bezpieczniki. Warto także zadbać o źródła światła — świece i latarki. Dobrze jest mieć ich przynajmniej kilka. W przypadku latarek najlepiej jest nabyć modele z wymienialnymi bateriami. Te ładowane elektrycznie będą się bowiem rozładowywać, nawet jeśli nie będą używane. Są to oczywiście najbardziej doraźne sposoby zabezpieczenia się przed przerwą w dostawie prądu. Najbardziej efektywnym rozwiązaniem będzie zaś wyposażenie się we własny agregat prądotwórczy.
Agregaty prądotwórcze
Są to zasilane paliwem urządzenia przetwarzające energię mechaniczną na elektryczną. Ich silniki mogą być napędzane benzyną, dieslem lub LPG. Na przestrzeni lat udało się zminimalizować rozmiary tego typu sprzętu i dostępne obecnie na rynku modele nie zajmują dużo miejsca. Urządzenia te można podłączać do sieci budynku, aby załączały się automatycznie po wykryciu przerwy w dostawie energii. Najważniejszym parametrem agregatów prądotwórczych jest moc. Jak dobierać je pod tym względem? Powinna być minimum o 20% większa od łącznej mocy podłączanych do generatora urządzeń. Oprócz mocy musimy także wziąć pod uwagę, jakie sprzęty będziemy zasilać i dobrać agregat jedno- lub trójfazowy. Do domu najlepiej jest wyposażyć się w agregat prądotwórczy z AVR, czyli stabilizacją napięcia. Pozwoli to bezpiecznie podłączać do niego nawet delikatne sprzęty, np. komputer czy telewizor. Istotną kwestią będzie także poziom hałasu. Głośna praca agregatu może bowiem nie odpowiadać niektórym domownikom. Każde urządzenie ma podany poziom hałasu w decybelach. Trzeba jednak pamiętać, że każde 10 jednostek to kolejny poziom głośności pracy. Na który rodzaj silnika się zdecydować? Do doraźnej i krótkotrwałej pracy wystarczy silnik benzynowy. Jeśli zaś chcemy, aby agregat pracował ciągle lub zasilał duże obiekty, powinniśmy się zdecydować na maszynę napędzaną ropą.
Oczywiście agregaty prądotwórcze różnią się także pod względem ceny. Najbardziej wydajne urządzenia renomowanych firm potrafią kosztować nawet ponad 10 tys. złotych. Do zasilania domu wystarczy jednak coś ze środkowej półki. Nie powinniśmy natomiast kupować najtańszych modeli. Nie są one bowiem przystosowane do długotrwałej pracy i nie nadają się do zasilania domu np. przez całą dobę. A co jeśli agregatu będziemy używać tylko sporadycznie i koszt związany z ich zakupem niezbyt się nam kalkuluje? Rozwiązaniem takiej sytuacji będzie wynajem agregatów prądotwórczych. Sporo firm świadczy taką usługę w naprawdę korzystnej cenie. Plusem takiego rozwiązania jest też to, że nie ponosimy kosztów związanych z przeglądami technicznymi i serwisowaniem sprzętu.
Eksploatacja agregatu
Trzeba pamiętać, że nawet nieużywane urządzenie tego typu musimy okresowo odpalać. Absolutnym minimum jest włączanie agregatu przynajmniej co pół roku i zużycie całego zbiornika paliwa. Jeśli zostanie choćby odrobinę resztek, trzeba je będzie usunąć ze zbiornika. Przechowywane zbyt długo paliwo utlenia się i traci swoje właściwości. Korzystając z takiego paliwa, możemy doprowadzić do przegrzania silnika i jego poważnego uszkodzenia. Dlatego też za każdym razem musimy kupować nowe paliwo. Powinniśmy także regularnie sprawdzać i uzupełniać poziom oleju oraz co pewien czas przesmarowywać każdy z podzespołów.
Każdorazowy rozruch agregatu powinien się odbywać bez podłączenia do niego urządzeń — obciążenie może bowiem doprowadzić do jego poważnych uszkodzeń. Istotna jest też kolejność podłączania sprzętów — trzeba to robić od najbardziej energochłonnych po te najsłabsze. Odłączanie zaś powinno się odbywać odwrotnie, od najsłabszego.
Ze względu na to, że agregaty są napędzane silnikami spalinowymi, urządzenia te powinny stać w miejscu pozwalającym na bezpieczne odprowadzanie spalin. Należy też zadbać o ich ochronę przed wilgocią i niekorzystnymi czynnikami atmosferycznymi.
Podsumowanie
Jeśli zagrożenie związane z brakiem energii nie jest nam obce, dobrym rozwiązaniem sytuacji będzie zakup agregatu. Dzięki temu sprzętowi możemy bowiem uzyskać pełną niezależność energetyczną i niestraszne będą nam już kryzysy elektryczne. Sprzęt ten pozwoli nam normalnie funkcjonować, nawet jeśli cała okolica będzie odcięta. Zakup agregatu jest więc bardzo rozsądną inwestycją, pozwalającą uniknąć braku ogrzewania i światła oraz cieknących lodówek. Tym bardziej że na domowy użytek nie potrzebujemy najpotężniejszej maszyny za spore pieniądze.
